Aligote – biały parias Burgundii
Aligote to ubogi krewny chardonnay w burgundzkiej hierarchii szlachectwa. Szczep dający w obiegowej opinii wina „kwaśniejsze” od tych zrobionych z królewskiej odmiany, prostsze, bardziej kanciaste i krótsze. W sumie, to nie mające tej złożoności i elegancji. Ale dziś odmiana ta staje się znowu modna, trochę może nawet hipsterska. Wzięło się za nią trochę młodych burgundzkich winiarzy i zaczęła być znowu zauważana.
W czasach, gdy ceny win szybują (szczególnie tych z Burgundii) aligote ma ogromny atut – póki co nie uszczupli tak mocno Waszego portfela. W Polsce dostaniecie je we francuskich supermarketach za około 30-45 PLN, a w sklepach specjalistycznych od lepszych producentów po 50+ PLN. Dziś przyglądam się tej odmianie bliżej.
Trudna historia
Szczep ten został odkryty w Burgundii w XVII wieku. Później został zdiagnozowany jako krzyżówka pinot noir i wymarłego już galijskiego gouais blanc. Jeszcze do końcówki XIX wieku, czyli do momentu kiedy to filoksera nie zebrała finalnego żniwa, rzędy aligote rosły pomiędzy krzakami chardonnay na równych prawach, nawet w takich apelacjach jak Corton-Charlemagne czy Montrachet. Później z uwagi na niski ekonomiczny potencjał win z tego szczepu krzaki aligote zostały relegowane na najgorsze burgundzkie działki na szczytach i na podnóża wzgórz. To jeszcze bardziej powiększyło różnicę pomiędzy winami z tych białych szczepów. Dziś aligote występuje w Burgundii na lekko poniżej 2000 ha i jest trzecią najczęściej uprawianą odmianą (po chardonnay i pinot noir). W momencie globalnego ocieplenia, naturalnie wysoka i długo utrzymująca się w gronach kwasowość, może być atutem aligote w powrocie na rynki.
źródło: hic-winemerchants.com
Aligote – gdzie powstaje
W 1937 roku aligote zostało docenione poprzez nadanie apelacji regionalnej Bourgogne Aligote AOC. Pod tę nazwą znajdziecie lwią część etykiet zarówno na francuskich jak i polskich półkach. Dopiero w 1997 roku wydzielono gminną apelecję – Bouzeron AOC.
Bouzeron położona jest w Côtes Chalonaise (czyli bezpośrednio na południe od Côte d’Or) i jako jedyna apelacja tego poziomu w Burgundii zezwala na produkcję win w 100% z aligote. Obowiązują w niej ostrzejsze przepisy – np. wydajność ograniczona jest do 45 hl/ha. Dodatkowo klon aligote „dore” z Bouzeron ma cieńszą skórkę (zapewniającą lepszy balans alkoholu i kwasu) i gdy dojrzewa jego grona mają złotawy kolor.
Winnice położone są na wysokości 280-350 m.n.p.m. Stoki są generalnie strome, a gleba bogata w wapienne margle. Właśnie na środkowo-wyższych partiach (o wschodnim i południowo-wschodnim aspekcie) sadzone są krzewy aligote, a dolne partie zajmują chardonnay i pinot noir butelkowane potem jako Bourgogne Côte Chalonnaise AOC. Wina z aligote starzone są głównie w stali, ale zdarzają się przypadki dojrzewania wina nawet w nowym dębie.
Aligote – jak smakuje
W zapachu mamy zwykle sporo białego owocu, brzoskwini, nut lipowych czy nawet akacjowych. Czasem pojawiają się też aromaty orzechowe. W ustach świeżość podkreślona jest dobrą i całkiem wysoką kwasowością. Pojawiać się też mogą nuty słonawe, owoce pestkowe, jabłka i kwiaty polne. Zwykle wina obdarzone są raczej umiarkowanym poziomem alkoholu, a pasują do owoców morza, sałat jak i do białych mięs.
Aligote – ciekawostki
Wina z aligote, szczególnie te z apelacji Bouzeron można starzeć. Winiarze twierdzą, że dopiero po kilku latach możemy poczuć ekspresję terroir w ich smaku.
Całkiem duże nasadzenia aligote występują w Europie Wschodniej – Mołdawii, Rumunii, Ukrainie i Bułgarii.
Grona aligote znajdziemy w burgundzkich winach musujących produkowanych metodą szampańską – Cremant de Bourgogne.
Win z aligote używa się do przygotowania koktajlu Kir, mieszając je z likierem z czarnej porzeczki (crème de cassis). W bogatej wersji napoju „Kir Royal” korzystamy z szampanów.
Zdegustowne wina
Sprawdzimy dziś wina z aligote z marketowj półki własnej marki Carrefour, ze sklepu specjalistycznego Mielżyński Wines and Spirits a także ciekawostkę – aligote z Rumunii.
Bourgogne Aligote AOC 2022, La Cave d’Augustin Florent (Carrefour, cena: 39 PLN)
Jasno cytrynowy, zimny, bardzo ładny kolor. Zapach jest niezbyt intensywny, ale całkiem przyjemny. Wyczuwamy trochę aromatów jabłkowych, trochę siana, łąki i kwiatów polnych. Kwasowość jest w średnim (+) rejestrze, ale dosyć łagodna w odbiorze. Pokazuje się niewielka ilość całkiem dojrzałego owocu – brzoskwiń, żółtych jabłek plus jakieś nuty kwiatowe. Potem trochę siana. Średniej (+) długości, całkiem świeży finisz. Wino jest krągłe i całkiem eleganckie. Udane. 88/100
Bourgogne Aligote AOC 2021, Seguin-Manuel (Mielżyński, 85 PLN)
Ciemno cytrynowy kolor, błyszczący, mocny. Nos jest mineralny z aromatami skalisto-lessowo-bazaltowymi. Sporo morskiej wody. Później do głosu dochodzą chrupkie jabłka, rumianek, lipa i kwiaty polne. W ustach czujemy średnią (+) kwasowość i strasznie przyjemną mineralną, słoną nutę. Są też jabłka i cytryny. Kredowej faktury, średniej (+) długości końcówka. Super kultura i elegancja. Wytrawność świetnie gra ze słonymi nutami. Głębokie, świetne gastronomicznie wino. 92/100
Caii de la Letea Volumul I Aligote Sec Tulcea 2022, Viticola Sarica Niculitel (Carrefour, cena: 30 PLN)
Jasno cytrynowy, ładny kolor. W nosie trochę jabłek, siana, cukinii z grilla (i innych nut warzywnych) oraz jakiś zaskakujących fermentacyjnych aromatów. Dziwny, trochę sztuczny. Całkiem wysoka kwasowość jest niezłym początkiem smakowania tego wina. A potem dopada nas jabłko, siano i znowu lekki warzywny klimat. W średniej (+) końcówce mamy grejpfrutową goryczkę. Trochę brak równowagi i dobrego winemakingu. Schłodzone da radę. Cena absolutnie zbyt wysoka. 83/100
Polecam wina z Leclerca w cenie około 40 PLN, które degustowaliśmy z Robertem w ciągu roku a są ciągle dostępne w sklepie.
Aligote Bourgogne AOC 2022, Les Buis
Podsumowując. Jeśli chcecie napić się białej Burgundii w niezłych cenach i jak widać też w niezłych ocenach to spróbujcie aligote. Może już niedługo Côte Chalonaise będzie tym, czym dla czerwonego burgundzkiego pariasa (gamay) stało się dawno temu Beaujolais. Tego aligote i oczywiście wam konsumentom życzę!
Do następnego!
W.
